همه چیز در مورد عدسی های طبی و انواع آن

اهمیت انتخاب یک عدسی مناسب دقیقا به اندازه انتخاب یک عینک مناسب است؛ شاید حتی بتوان اهمیت آن را کمی هم بیشتر دانست. چرا که وظیفه اصلی اصلاح دید بر عهده عدسی عینک طبی است و فریم عینک، بیشتر بر روی دوام و مدت زمان استفاده از عینک تأثیر گذار است. در این نوشته قصد داریم به طور کامل و در عین حال مختصر عدسی های طبی و انواع آن را به شما معرفی کنیم تا با دید باز و آگاهی کامل بتوانید برای خود و فرزندانتان عدسی و لنز طبی انتخاب نمایید

عدسی های طبی و انواع آن از لحاظ کارکرد

برخی برندهای معروف در دنیا (مانند برند زایس آلمان و هویای ژاپن) عدسی های خود را از لحاظ کاربری دسته بندی کرده اند. برای اینکه لازم نباشد خیلی درگیر اطلاعات فنی شوید، کاربری عمده خود از عینک را به فروشنده می گویید و فروشنده نیز بر اساس این دسته بندی ها بهترین گزینه را به شما پیشنهاد می کند.

ما در اینجا چند نمونه از متداول ترین دسته بندی ها که در اکثر برندهای معروف عدسی دنیا یافت می شود را به همراه توضیحاتی مختصر آورده ایم:

1- عدسی های روزمره

این عدسی ها که متداول ترین انواع عدسی از لحاظ استفاده هستند، برای درمان مشکلات بینایی عادی استفاده می شوند و از لحاظ اقتصادی نیز بسیار مقرون به صرفه هستند. اکثر نسخه های مربوط به کودکان را می توان با استفاده از عدسی های روزمره ساخت و استفاده کرد.

2- عدسی های دیجیتال

این نوع از عدسی ها مخصوص استفاده در زندگی روزمره نوین طراحی شده است. هدف از طراحی این لنزها کاهش اثرات مخرب صفحات نمایشگر دستگاه های دیجیتال بر روی چشم و در عین حال حفظ وضوح و روشنایی دید می باشد.

3- عدسی های اداری

این نوع از عدسی ها، مخصوص افرادی طراحی شده است که بیشتر وقت خود را در محیط اداری و پشت میز طی می کنند و عمدتا به برگه ها و نوشته های روی میز خیره می شوند. استفاده از این عدسی ها باعث کاهش اثرات مخرب خیره شدن به اجسام در فاصله نزدیک می شود.

4- عدسی های رانندگی

رانندگی در شب و روز اقتضائات خاص خود را دارد. گاهی انعکاس نور خودروها ممکن است موجب خطای دید و تصادف های ناگواری شود. همچنین بازتاب نور آفتاب از کف خیابان و جاده می تواند موجب آسیب به شبکیه چشم و البته خستگی زودرس گردد. عدسی های مخصوص رانندگی به همین منظور طراحی و تولید شده اند.

5- عدسی های فتوکرومیک / ترانزیشن

احتمالا همه با کارکردهای عدسی های فتوکرومیک آشنا هستید. همان عدسی هایی که در نور آفتاب تیره شده و در محیط های سربسته به تدریج رنگ خود را از دست می دهند. البته تقریبا استفاده از این نوع عدسی ها منسوخ شده است و اصلی ترین دلیل آن، سرعت پایین تغییر رنگ (رنگ پس دادن) در محیط های سربسته می باشد. همچنین بعد از مدتی رنگ عدسی تغییر پیدا کرده و تیره می شد. البته نسل بعدی

هستند، تا حدود بسیار زیادی توانسته اند مشکل عدسی های فتوکرومیک را برطرف کنند و البته هزینه بسیار بالایی هم دارند.

6- عدسی های مطالعه

اگر خیلی اهل کتاب خواندن (از نوع کتاب کاغذی) و یا مطالعه روزنامه هستید، احتمالا از خستگی های خیره شدن به صفحات کاغذ به هنگام استفاده از عینک آگاه هستید. عدسی های مطالعه برای این منظور طراحی شده اند که شما بتوانید با وضوح بالا و برای مدت طولانی به صفحات کاغذ و متون آن ها خیره شوید و دیرتر خسته شوید.

7- عدسی های ورزشی

در عدسی های ورزشی چند نکته حائز اهمیت است: مقاومت در برابر ضربه، مقاومت در برابر لک های ناشی از آب یا تعریق، جلوگیری از نفوذ اشعه مضر خورشید در محیط های باز و … . در طراحی عدسی های ورزشی سعی شده است همه این موارد به طور کامل لحاظ شود. لذا اگر از عینک های طبی ورزشی استفاده می کنید، سعی کنید عدسی های ورزشی را برای نصب روی آنها انتخاب نمایید

عدسی های طبی بنا به کارکرد و نیاز شما، دارای پوشش های مختلفی می توانند باشند که هر کدام قابلیت خاص خود را ایجاد می کنند. در ادامه به طور مختصر متداول ترین پوشش های عدسی های طبی و انواع آن را معرفی می کنیم:

1- پوشش مقاوم در برابر خط و خش (Anti Scratch)

باید توجه داشته باشید که هیچ چیزی در دنیا هنوز اختراع نشده است که بتواند عدسی های طبی را ضد خش (!) کند؛ بلکه آن چیزی که به عنوان پوشش ضد خش در بازار متداول است، پوششی است که مقاومت عدسی را در برابر خط و خش بالا می برد. لذا طول عمر عدسی افزایش پیدا می کند.

2- پوشش ضد انعکاس (Anti Reflex)

این نوع پوشش که روی هر دو سطح جلو و عقب عدسی های طبی نصب می شود، مانع از پخش شدن نور ساطع شده از اجسام خارجی مانند چراغ های خودرو و چراغ های راهنمایی رانندگی شده و کیفیت دید را بهبود می بخشند.

3- پوشش محافظ در برابر اشعه UV

برای محافظت در برابر اشعه ماورای بنفش نور خورشید که به نور UV معروف است، حتما نباید عینک آفتابی به چشم داشته باشید. شما می توانید حتی وقتی از عینک طبی استفاده می کنید نیز، از عدسی های دارای پوشش محافظ در برابر UV استفاده نمایید. علاوه بر این، این نوع از پوشش ها برای محافظت در برابر بازتابش نور آبی صفحات نمایش دیجیتال نیز مناسب می باشند

4- پوشش محافظ نور آبی (Blue Control)

این روزها همه افراد – از کودکان گرفته تا افراد مسن – مدت زیادی از روز را به صفحات نمایشگر دستگاه های دیجیتال (مانند تلویزیون، موبایل، لپتاپ و تبلت) نگاه می کنند. نور آبی (Blue Light) که از این دستگاه ها به چشم می رسد، بسیار مخرب بوده و در طول زمان می تواند موجب آسیب های جبران ناپذیری به چشم شود. پوشش محافظ نور آبی برای عدسی های طبی می تواند این آسیب ها را به حداقل برساند.

5- لایه پولاریزه (Polarized)

احتمالا در مورد عینک های آفتابی، عبارت پولاریزه را شنیده اید. البته لایه پولاریزه معمولا در عدسی های طبی استفاده نمی شود. این پوشش، نورهای افقی که به چشم وارد می شوند را کنترل می کند. این انعکاس ها معمولا در کنار دریا از سطح آب ساطع می شود و یا هنگام رانندگی از سطح خیابان و جاده به چشم می رسد. از سطوح درخشانی مانند سطوح برفی نیز شاهد ورود نورهای افقی به چشم هستیم که لایه پولاریزه می تواند مانع ورود آنها به چشم شود.

6- پوشش آینه ای

این نوع پوشش ها معمولا بر روی عدسی های عینک های آفتابی و یا طبی آفتابی مورد استفاده قرار می گیرند. پوشش های آینه ای علاوه بر اینکه جنبه زیبایی و فشن دارند، می توانند از ورود نورهای زائد به چشم با قدرت بیشتری جلوگیری کنند.

7- پوشش چربی گریز (Oil-phobic)

بیشترین آلودگی که روی عدسی های طبی (خصوصا در مورد عینک های کودکان و نوجوانان) مشاهده می شود، اثر چربی و آلودگی انگشت هاست. پوشش های چربی گریز باعث می شوند که این آلودگی ها و اثرات انگشت به راحتی با استفاده از دستمال عینک از روی عدسی طبی جدا شوند و در نتیجه طول عمر عدسی افزایش چشمگیری پیدا کند.

9- پوشش آب گریز (Hydro-phobic)

این نوع پوشش که پوششی حرفه ای است، بیشتر در عینک های طبی ورزشی مورد استفاده قرار می گیرد. پوشش آب گریز باعث می شود آب به هیچ عنوان روی عدسی باقی نماند و سریعا به سمت بیرون، لیز بخورد. لذا مناسب استفاده در عینک های مربوط به ورزش های آبی می باشد

انواع عدسی های طبی از لحاظ نوع اصلاح دید

1- عدسی های تک دید

عمده عدسی هایی که برای اصلاح دید استفاده می شوند، عدسی های تک دید هستند. این عدسی ها برای اصلاح مشکل دوربینی و یا نزدیک بینی مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین اصلاح انحراف چشم (استاربیسم) و درمان تنبلی چشم که شایع ترین بیماری های مربوط به چشم کودکان و نوجوانان است، توسط این عدسی ها قابل انجام است.

2- عدسی های دو دید

عدسی های دو دید از دو قسمت تشکیل شده اند: یک قسمت مشکل دوربینی و قسمت دیگر مشکل نزدیک بینی را برطرف می کند. معمولا در عدسی های دو دید، این دو قسمت توسط یک خط قابل مشاهده از هم جدا شده اند. البته جدیدا عدسی های دو دید نامرئی (Invisible) نیز به بازار آمده اند که دیگر آن خط مرئی را ندارند.

3- عدسی های تدریجی (Progressive)

عدسی های تدریجی یا پروگرسیو انتخابی بسیار مناسب برای جایگزینی عدسی های دو دید و چند دید هستند. این عدسی ها مشکل دور بینی، نزدیک بینی و پیرچشمی را به طور همزمان می توانند اصلاح کنند در حالیکه دیگر آن خط مرئی جداکننده قسمت های مختلف عدسی روی آنها قابل مشاهده نیست.

4- عدسی های منشوری (Prism)

عدسی های منشوری یا عدسی های پریسم (Prism) برای درمان بیماری هتروفوریا (Heterophoria) استفاده می شوند؛ هتروفوریا یک اختلال بینایی است که باعث می شود چشم ها در حالت استراحت در یک جهت به نظر نرسند.

انواع عدسی های طبی از لحاظ مواد سازنده

 

این نوع از عدسی ها از پلاستیک پلیمری حرارت دیده شده تولید می شوند و به دلیل هزینه و وزن کم، تا حدود زیادی مورد توجه افراد هستند.

2- پلی کربنات (Tri-vex)

این ماده در ابتدا برای ساخت روکش های کلاه های ایمنی و عینک های محافظ چشم در مشاغل مورد استفاده قرار گرفت ولی اکنون استفاده از آن در تولید انواع عدسی های طبی بسیار شایع و متداول است. پلی کربنات نسبت به پلاستیک Cr-39 وزن کمتری داشته و مقاومت بالاتری در برابر فشار و ضربه دارد.

3- پلاستیک فشرده (Hi-Index)

این نوع از پلاستیک، در حقیقت با ضریب شکست بالاتر نسبت به پلاستیک CR-39 تولید شده است تا نور با کیفیت بهتر و انحراف کمتری از آن عبور کند. همین موضوع، باعث کاهش ضخامت و سبک تر شدن آنها نسبت به عدسی های CR-39 شده است.

4- شیشه

سال های زیادی است که استفاده از شیشه در ساخت عدسی های عینک منسوخ شده است و دلیل اصلی آن، آسیب هایی است که ممکن است در اثر اصابت ضربه و شکستن آن برای کاربر عینک ایجاد شود. حتی در اتحادیه اروپا، استفاده از شیشه برای ساخت عدسی عینک های طبی کودکان و نوجوانان ممنوع می باشد. اما برخی بزرگسالان به دلیل قیمت کمتر این نوع عدسی ها به نسبت پلاستیک و پلی کربنات و همچنین مقاومت بالاتر نسبت به خط و خش و البته کیفیت بهتر دید (روشنایی بیشتر) هنوز ترجیح می دهند عدسی های عینک طبی خود را از شیشه سفارش دهند.